Skip to main content

धनी बनाउने कि डुबाउने? २० वर्षको NEPSE ट्रेन्डले खोल्यो चकित पार्ने रहस्य!

 २००४ देखि २०२४ सम्मको नेपाली शेयर बजार (NEPSE) को वार्षिक रिटर्न ट्रेन्डले लगानीकर्तालाई धेरै पटक उत्साहित तुल्याएको छ भने, कतिपटक पूर्णरूपमा निराश पनि बनाएको छ। बीस वर्षको यस उतार–चढावपूर्ण यात्राले नेपाली पूँजी बजार कति अस्थिर र अप्रत्याशित हुनसक्छ भन्ने तथ्य उजागर गर्छ। कुनै वर्षमा दोहोरो अंकको उल्लेखनीय लाभ भएको छ भने, अर्को वर्षमा त्यसको उल्टो भारी घाटा देखिएको छ। यस ट्रेन्ड विश्लेषणले देखाउँछ कि NEPSE सधैं प्रतिफल दिने "धनी बनाउने" उपकरण मात्र होइन, बरु जोखिम व्यवस्थापन र समझदारीपूर्वक लगानी नगरेमा "डुबाउने" पनि हुनसक्छ।


उत्कृष्ट वर्षहरू: जब NEPSE ले सम्पत्ति फलेको थियो

विगत दुई दशकमा केही वर्षहरू यस्तो रहेका छन्, जसले लगानीकर्तालाई निकै लाभदायक प्रतिफल दिएका छन्। सन् २००७ मा बजारले ६७% को विस्फोटक वार्षिक वृद्धि दियो, जुन त्यस बेलाको ऐतिहासिक उच्च मध्ये एक हो। त्यसैगरी, २०१२ मा ५६.१% र २०२० मा ६१.९% को लाभ देखियो, जसले बजारमा नयाँ लगानीकर्ता आकर्षित गरे। २००६ को ५४.२% रिटर्न पनि झन् एक चम्किलो क्षण रह्यो। यी वर्षहरूमा बजारमा उत्साहजनक माहोल देखिएको थियो, जसले IPO मा अत्यधिक माग, उच्च ट्रेन्डिङ सेयरहरू, र "शेयर बजारले धनी बनाउँछ" भन्ने धारणा बलियो पारेको थियो।

NEPSE Yearly Return (2004 - 2024)

कसैले नचाहेको समय: बजारले लगानीकर्तालाई रुवाएको पल

धेरै लगानीकर्ताका लागि दुःखद र निराशाजनक वर्षहरू पनि थुप्रै देखिए। २००८ मा NEPSE ले -३१.३% को घाटा दियो, जुन एक दशकको सबैभन्दा खराब वर्ष थियो। त्यसपछि २०१० मा -२९.०% र २०११ मा -२२.७% को गिरावटले बजारको मनोबल थप कमजोर बनायो। यी वर्षहरूमा बैंकिङ संकट, राजनीतिक अस्थिरता, र नियामक स्पष्टताको अभावका कारण बजारले धेरै लगानीकर्ताको सम्पत्ति खेर गयो। लगानीकर्ताहरूको विश्वासमा आएको कमीले बजारमा दीर्घकालीन प्रभाव पारेको देखिन्छ।


अस्थिरता: कहिले आकाश, कहिले अध्यारो

NEPSE को दीर्घकालीन ट्रेन्डलाई हेर्दा स्पष्ट हुन्छ कि यसको गति कहिल्यै स्थिर छैन। केही वर्षमा बजारले अत्यधिक मुनाफा दिएको छ भने, त्यसकै पछिल्लो वर्षमा गम्भीर घाटा देखिएको छ। उदाहरणका लागि, २०१३ मा ३८.२% को लाभ भए पनि त्यसपछि २०१४ मा केवल १७.२% मा झर्‍यो। २०१५ मा सुधार देखिए तापनि २०१७, २०१८ र २०१९ लगातार कमजोर प्रदर्शन भएको वर्ष बने। यो उतारचढावले देखाउँछ कि NEPSE मा लगानी गर्दा लगानीकर्ताले सन्तुलन र दीर्घकालीन दृष्टिकोण आवश्यक छ। बजारको मिजास कहिल्यै स्थिर नहुने भएकाले, अल्पकालीन मानसिकता र आवेगमा आधारित निर्णयले मात्र घाटा निम्त्याउँछ।


लगानीकर्ताका लागि पाठहरू

विगत २० वर्षको NEPSE ट्रेन्डले लगानीकर्तालाई केही महत्वपूर्ण पाठ सिकाएको छ। पहिलो, धैर्य नै सबैभन्दा ठूलो पूँजी हो—कसैले समयमै बजार छाडे भने घाटा व्यहोर्न सक्छ, तर धैर्य गरेकाले अक्सर राम्रो प्रतिफल पाएका छन्। दोस्रो, विश्लेषणमा आधारित निर्णयले मात्र लाभ दिन सक्छ, हल्ला र हाइपमा आधारित लगानीले होइन। तेस्रो, डाइभर्सिफिकेसन अनिवार्य छ; सबै सम्पत्ति एकै क्षेत्र वा सेयरमा राख्नु जोखिमपूर्ण हुन्छ। त्यसैले, दीर्घकालीन सोच, नियमित अनुगमन, र संयमित रणनीति अपनाएर मात्रै NEPSE बाट दीगो फाइदा लिन सकिन्छ।


निष्कर्ष: NEPSE — जोखिम र सम्भावनाको खेल!

NEPSE को दुई दशक लामो ट्रेन्ड हेर्दा स्पष्ट हुन्छ कि यो बजार न त सधैं मुनाफा दिने हो, न त सधैं घाटा मात्र। यो एउटा यस्तो प्लेटफर्म हो, जहाँ जानकारी, रणनीति, र धैर्यको संयोजनले मात्र सफलता मिल्छ। सही समयमा सही निर्णय गर्न सक्ने लगानीकर्ताका लागि यो बजारले थुप्रै अवसरहरू दिएको छ, तर त्यही निर्णय चुक्दा ठुलो घाटा पनि। अन्ततः, NEPSE एउटा जोखिमयुक्त तर सम्भावनायुक्त खेल हो — जसमा होशियार खेल्न सक्नेले मात्र जित निकाल्न सक्छ।

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

सेयर बजारको 'Game Plan' अब बुझौं! फ्लोटेड मार्केट क्यापले निर्धारण गर्छ — कुन स्टक चल्ने? कुन स्थिर बस्ने?

 नेपालको शेयर बजार (नेप्से)मा सार्वजनिक रूपमा कारोबार योग्य शेयरहरू (फ्लोटेड शेयर) ले मात्र मूल्य चाल निर्धारण गर्छन्। जहाँ कुल बजार पूँजिकरणले कम्पनीको सैद्धान्तिक मूल्य देखाउँछ, त्यहाँ फ्लोटेड पूँजिकरण ले मूल्यहरू कत्तिको सजिलैसँग हेरफेर गर्न सकिन्छ भन्ने कुरा निर्धारण गर्छ। अपरेटरहरू कम फ्लोटेड शेयर भएका क्षेत्रहरूमा केन्द्रित गर्छन्, जसलाई मूल्य बढाउन कम पूँजी चाहिन्छ। खुद्रा लगानीकर्ताहरू प्रायः यो बिस्तारै बुझ्दैनन्, जसले गर्दा जोखिम बढाउँछ। नेपालको सेयर बजारमा अपरेटरहरू विशेषतः कम फ्लोटेड मार्केट क्याप भएका स्टकहरू रोज्ने गर्छन्, किनभने यस्ता स्टकहरूमा थोरै पूँजी लगानी गरेर मूल्यलाई सजिलै चलाउन सकिन्छ।  यहाँ प्रस्तुत गरिएको बजार पूँजीकरण (Market Capitalization) र फ्लोटेड मार्केट क्याप (Floated Market Capitalization) को विवरण हेर्दा, नेपाल स्टक एक्सचेन्ज (NEPSE) मा लगानीकर्ताले कुन सेक्टरमा ध्यान दिनुपर्ने भन्ने कुरा स्पष्ट हुन्छ। नेपालको सेयर बजारमा अपरेटरहरू विशेषतः कम फ्लोटेड मार्केट क्याप भएका स्टकहरू रोज्ने गर्छन्, किनभने यस्ता स्टकहरूमा थोरै पूँजी लगानी गरेर मूल्यल...
Post a Comment
Read more

कहिले लगानी गर्ने? NEPSE का जोखिम र प्रतिफलका महिनाहरू

नेपालको शेयर बजार, विशेषतः NEPSE, अन्तर्राष्ट्रिय बजारको तुलनामा धेरै हदसम्म आन्तरिक कारकहरूमा आधारित भएर चल्ने गर्छ। यही कारणले गर्दा, नेपालका लगानीकर्ताहरूलाई समय अनुसारको बजार प्रवृत्ति बुझ्नु अत्यन्तै महत्त्वपूर्ण छ — र मासिक आधारमा विगत २० वर्षको औसत प्रतिफल (monthly average return) यस विश्लेषणको केन्द्र हो। जनवरीदेखि मार्च – आशावादको शुरुआत, तर जोखिमको संकेत जनवरी महिनामा औसत रूपमा NEPSE ले १.३% को वृद्धिदर्शाउँछ, जुन नववर्षको सुरुमा हुने लगानीकर्ताको मनोवैज्ञानिक उत्साहसँग मिल्दो छ। तर, यो वृद्धि लामो समय टिक्दैन। फेब्रुअरीमा त्यो भावना केही घट्छ — औसत ०.७% को मात्र वृद्धिसँगै लगानीकर्ताले सतर्कता अपनाउन थाल्छन्। मार्चमा भने NEPSE मा स्पष्ट रूपमा ‘risk-off sentiment’ देखिन्छ — औसत -२.६% को गिरावटले वर्षको पहिलो त्रैमासिकमा बजार स्थायीत्व खोजिरहेको संकेत दिन्छ। अप्रिलदेखि जुलाई – bullish momentum को उदय अप्रिल महिना नेपाली पूँजी बजारमा ऐतिहासिक रूपमा शक्तिशाली मानिन्छ। औसत ३.६% को वृद्धि देखिनु यसको प्रमाण हो। यो प्रवृत्ति कर फाइनान्सिंग, बजेटको चर्चा, र बैंकिङ क्षेत्रको लाभांश ...
Post a Comment
Read more

हाइड्रोपावरपछि कहाँ तानिइरहेछ लगानी? टर्नओभरको आँकडाले खोल्दैछ नयाँ बजार ट्रेन्ड!

२०२५ जुन २९ देखि जुलाई ३ सम्मको साप्ताहिक कारोबार हेर्दा, हाइड्रोपावर क्षेत्रको प्रभावशाली वर्चस्व स्पष्ट देखिन्छ। हाइड्रोपावरले एकल रूपमा अन्य सबै क्षेत्रको तुलनामा धेरै उच्च टर्नओभर राख्दै आएको छ, जसले उक्त क्षेत्र अझै पनि लगानीकर्ताहरूको गहिरो ध्यान केन्द्रित गरिरहेको देखाउँछ। यद्यपि, यसको पछ्याउने अन्य क्षेत्रहरूमा  Development Bank ,  Commercial Bank , र  Life Insurance  देखिन्छन्, जसले क्रमशः आफ्नो कारोबार साप्ताहिक रूपमा बृद्धि गर्दै लगेका छन्। हाइड्रोपावर क्षेत्रलाई हटाएर हेर्दा बजारको आन्तरिक संरचना थप स्पष्ट देखिन्छ। यो विश्लेषणमा  Development Bank  सबैभन्दा अग्रस्थानमा देखिन्छ, जुन यस हप्ताको प्रमुख आकर्षण रह्यो। त्यसपछि  Commercial Bank  र  Life Insurance  क्षेत्रहरूले तुलनात्मक रूपमा स्थिर तर निरन्तर कारोबार वृद्धि देखाएका छन्। अन्य साना क्षेत्रहरू जस्तै  Finance ,  Microfinance , र  Nonlife Insurance  पनि उल्लेखनीय वृद्धि साथ प्रस्तुत भइरहेका छन्, जसले संभावित क्षेत्रीय सन्तुलनको संकेत गर्दछ। यो परिवर्तन...
Post a Comment
Read more