१६ जुन २०२५ को बजार विश्लेषणले एक उल्लेखनीय संकेत दिएको छ—हाइड्रोपावर क्षेत्रले सबै क्षेत्रलाई पछि पार्दै कारोबार मूल्यमा अग्रस्थान हासिल गरेको छ, जुन कुल ९ अर्ब रुपैयाँभन्दा बढीको कारोबारमार्फत देखिएको हो। यसको तुलनामा, बजारको सबैभन्दा ठूलो फ्लोटेड मार्केट क्याप रहेको कमर्शियल बैंकिङ क्षेत्रको कारोबार मूल्य केवल ४.९ अर्ब रुपैयाँमा सीमित रह्यो। यसले स्पष्ट देखाउँछ कि उच्च फ्लोट भए पनि लगानीकर्ताको रुचि तत्कालका लागि हाइड्रोतर्फ केन्द्रित भएको छ। जुनसुकै लगानी निर्णय गर्दा केवल कारोबारको आकार हेर्नु मात्र पर्याप्त हुँदैन, मूल्यको दिशा र प्रवृत्ति (trend) बुझ्नु पनि त्यत्तिकै आवश्यक हुन्छ। यति ठूलो कारोबार (९ अर्बभन्दा बढी) देखिएको हाइड्रोपावर क्षेत्रले आज १६ जून २०२५ मा करिब १% (३८ अंक) को गिरावट पनि अनुभव गर्‍यो। प्राविधिक विश्लेषण (Technical Analysis) को दृष्टिकोणले हेर्दा, आजको क्यान्डल "Bearish Engulfing" जस्तो देखिएको छ—यो बजारमा सर्ट टर्म करेक्सन सुरु हुने सम्भावनाको संकेत हो। यद्यपि, यसको पुष्टि भोलिको क्यान्डलले मात्र गर्नेछ कि यो साँच्चै नै reversal सुरु भयो कि छैन। अ...

 नेपालको शेयर बजार (नेप्से)मा सार्वजनिक रूपमा कारोबार योग्य शेयरहरू (फ्लोटेड शेयर) ले मात्र मूल्य चाल निर्धारण गर्छन्। जहाँ कुल बजार पूँजिकरणले कम्पनीको सैद्धान्तिक मूल्य देखाउँछ, त्यहाँ फ्लोटेड पूँजिकरण ले मूल्यहरू कत्तिको सजिलैसँग हेरफेर गर्न सकिन्छ भन्ने कुरा निर्धारण गर्छ। अपरेटरहरू कम फ्लोटेड शेयर भएका क्षेत्रहरूमा केन्द्रित गर्छन्, जसलाई मूल्य बढाउन कम पूँजी चाहिन्छ। खुद्रा लगानीकर्ताहरू प्रायः यो बिस्तारै बुझ्दैनन्, जसले गर्दा जोखिम बढाउँछ। नेपालको सेयर बजारमा अपरेटरहरू विशेषतः कम फ्लोटेड मार्केट क्याप भएका स्टकहरू रोज्ने गर्छन्, किनभने यस्ता स्टकहरूमा थोरै पूँजी लगानी गरेर मूल्यलाई सजिलै चलाउन सकिन्छ।  यहाँ प्रस्तुत गरिएको बजार पूँजीकरण (Market Capitalization) र फ्लोटेड मार्केट क्याप (Floated Market Capitalization) को विवरण हेर्दा, नेपाल स्टक एक्सचेन्ज (NEPSE) मा लगानीकर्ताले कुन सेक्टरमा ध्यान दिनुपर्ने भन्ने कुरा स्पष्ट हुन्छ। नेपालको सेयर बजारमा अपरेटरहरू विशेषतः कम फ्लोटेड मार्केट क्याप भएका स्टकहरू रोज्ने गर्छन्, किनभने यस्ता स्टकहरूमा थोरै पूँजी लगानी गरेर मूल्यल...

 २०२५ सालको मध्यतिर आइपुगेको यो समय नेपाली पूँजी बजार (NEPSE) का लगानीकर्ताहरूका लागि पुनः एकपटक सोच्ने र रणनीति बनाउने उपयुक्त समय हो। कारण? इतिहास आफैंले भन्ने गर्छ— जुलाई महिना नेप्सेमा सर्वाधिक प्रतिफल दिने महिनाहरूको अग्रस्थानमा रहँदै आएको छ। २००४ देखि २०२४ (२१ वर्ष) को डेटा विश्लेषण गर्दा पत्ता लाग्छ कि जुलाई महिनामा नेप्सेले अत्यन्त उत्साहजनक प्रतिफलहरू दिएको छ।  कुल २ १  मध्ये १९ पटक (अर्थात् ९१% केसहरूमा) जुलाई महिनामा नेप्सेले सकारात्मक मासिक रिटर्न दिएको छ। विशेष गरी, २०२४ को जुलाईमा नेप्सेले ३०.८% को अत्यधिक प्रतिफल दिएको थियो, जुन विगत दुई दशकको उच्चतम मासिक वृद्धि हो।  यसले बजारमा नयाँ आर्थिक वर्ष सुरु भएपछि देखिने सकारात्मक मनोवृत्तिलाई पुष्टि गर्छ। जुलाई महिनामा नेप्सेले १९ पटक (९१%) सकारात्मक प्रतिफल दिएको छ। २०२४ मा मात्र जुलाई महिनामा ३०.८% प्रतिफल आएको थियो। मार्च महिनामा १६ पटक नकारात्मक प्रतिफल आएको छ - सबैभन्दा जोखिमपूर्ण महिना। जुलाईको ऐतिहासिक प्रदर्शन हेर्दा यस महिनालाई "सुनौलो समय" भन्न सकिन्छ। जुलाई प्रायः बजेट प्र...

नेपालमा सेयर बजार विस्तारोन्मुख अवस्थामा छ र पछिल्ला वर्षहरूमा लाखौं नयाँ लगानीकर्ताहरूको प्रवेशले यसको दायरा बढेको छ। तर, लगानीको प्रतिफल केवल बजारको उतारचढावमा मात्र निर्भर हुँदैन; राज्यले लगाउने कर प्रणाली पनि त्यसको महत्त्वपूर्ण हिस्सा हो। यस लेखमा हामी नेपालको पूँजीगत लाभकर प्रणालीको गहिरो विश्लेषण गर्दै, भारत, अमेरिका, श्रीलंका जस्ता अन्य मुलुकसँग यसको तुलना गर्नेछौं। नेपालमा पूँजीगत लाभकर (Capital Gains Tax – CGT) सेयर बिक्रीबाट प्राप्त मुनाफामा लाग्ने कर हो। यो कर व्यक्तिगत र संस्थागत लगानीकर्ताको आधारमा फरक दरमा लाग्छ। व्यक्तिगत लगानीकर्ताले ५% र डे-ट्रेडर वा संस्थागत लगानीकर्ताले ७.५% पूँजीगत लाभकर (लामो अवधि) तिर्नुपर्छ। यति मात्र होइन, नेपालको प्रणाली अनुसार पूँजीगत लाभ कर प्रत्येक सेयर वा कम्पनीको हिसाबले छुट्टाछुट्टै गणना गरिन्छ। यसको अर्थ, यदि तपाईंले एउटा कम्पनीमा नाफा र अर्कोमा घाटा व्यहोर्नुभयो भने पनि नाफा भएको कम्पनीमा तपाईंलाई पूरै नाफाको कर तिर्नुपर्छ। उदाहरणका लागि, यदि तपाईले NRN को सेयर बिक्रीबाट २०,००० रुपैयाँ नाफा कमाउनुभयो र NFS को सेयर बिक्रीबाट १५,००० रुपै...

 २००४ देखि २०२४ सम्मको नेपाली शेयर बजार (NEPSE) को वार्षिक रिटर्न ट्रेन्डले लगानीकर्तालाई धेरै पटक उत्साहित तुल्याएको छ भने, कतिपटक पूर्णरूपमा निराश पनि बनाएको छ। बीस वर्षको यस उतार–चढावपूर्ण यात्राले नेपाली पूँजी बजार कति अस्थिर र अप्रत्याशित हुनसक्छ भन्ने तथ्य उजागर गर्छ। कुनै वर्षमा दोहोरो अंकको उल्लेखनीय लाभ भएको छ भने, अर्को वर्षमा त्यसको उल्टो भारी घाटा देखिएको छ। यस ट्रेन्ड विश्लेषणले देखाउँछ कि NEPSE सधैं प्रतिफल दिने "धनी बनाउने" उपकरण मात्र होइन, बरु जोखिम व्यवस्थापन र समझदारीपूर्वक लगानी नगरेमा "डुबाउने" पनि हुनसक्छ। उत्कृष्ट वर्षहरू: जब NEPSE ले सम्पत्ति फलेको थियो विगत दुई दशकमा केही वर्षहरू यस्तो रहेका छन्, जसले लगानीकर्तालाई निकै लाभदायक प्रतिफल दिएका छन्। सन् २००७ मा बजारले ६७% को विस्फोटक वार्षिक वृद्धि दियो, जुन त्यस बेलाको ऐतिहासिक उच्च मध्ये एक हो। त्यसैगरी, २०१२ मा ५६.१% र २०२० मा ६१.९% को लाभ देखियो, जसले बजारमा नयाँ लगानीकर्ता आकर्षित गरे। २००६ को ५४.२% रिटर्न पनि झन् एक चम्किलो क्षण रह्यो। यी वर्षहरूमा बजारमा उत्साहजनक माहोल देखिएको थियो, जसल...

नेपालको शेयर बजार, विशेषतः NEPSE, अन्तर्राष्ट्रिय बजारको तुलनामा धेरै हदसम्म आन्तरिक कारकहरूमा आधारित भएर चल्ने गर्छ। यही कारणले गर्दा, नेपालका लगानीकर्ताहरूलाई समय अनुसारको बजार प्रवृत्ति बुझ्नु अत्यन्तै महत्त्वपूर्ण छ — र मासिक आधारमा विगत २० वर्षको औसत प्रतिफल (monthly average return) यस विश्लेषणको केन्द्र हो। जनवरीदेखि मार्च – आशावादको शुरुआत, तर जोखिमको संकेत जनवरी महिनामा औसत रूपमा NEPSE ले १.३% को वृद्धिदर्शाउँछ, जुन नववर्षको सुरुमा हुने लगानीकर्ताको मनोवैज्ञानिक उत्साहसँग मिल्दो छ। तर, यो वृद्धि लामो समय टिक्दैन। फेब्रुअरीमा त्यो भावना केही घट्छ — औसत ०.७% को मात्र वृद्धिसँगै लगानीकर्ताले सतर्कता अपनाउन थाल्छन्। मार्चमा भने NEPSE मा स्पष्ट रूपमा ‘risk-off sentiment’ देखिन्छ — औसत -२.६% को गिरावटले वर्षको पहिलो त्रैमासिकमा बजार स्थायीत्व खोजिरहेको संकेत दिन्छ। अप्रिलदेखि जुलाई – bullish momentum को उदय अप्रिल महिना नेपाली पूँजी बजारमा ऐतिहासिक रूपमा शक्तिशाली मानिन्छ। औसत ३.६% को वृद्धि देखिनु यसको प्रमाण हो। यो प्रवृत्ति कर फाइनान्सिंग, बजेटको चर्चा, र बैंकिङ क्षेत्रको लाभांश ...